DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/114/225-228
Aynurə Səfərova
2 Nömrəli Kliniki Psixiatriya Xəstəxanası
https://orcid.org/0009-0008-9935-7136
safarova86aynur@gmail.com
Şizofreniya xəstələrində həyat keyfiyyətinin göstəricisi
Xülasə
Şizofreniya, insanın düşüncə, davranış və emosional vəziyyətini dəyişdirən ciddi psixi pozuntudur. Bu xəstəlik gündəlik fəaliyyətlərə, sosial münasibətlərə və ümumi rifaha mənfi təsir göstərir. Şizofreniya xəstələrinin həyat keyfiyyəti onların fiziki sağlamlığı, psixoloji rifahı, sosial münasibətləri, məşğulluq imkanları, müstəqil həyat bacarıqları və müalicəyə uyğunluğu ilə sıx bağlıdır.
Fiziki sağlamlıq, psixotrop dərmanların yaratdığı metabolik problemlər, piylənmə və digər xəstəliklər səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənir. Psixoloji rifah isə depressiya, motivasiya çatışmazlığı və emosional sabitliklə bağlı problemlərlə müəyyən olunur.
Sosial münasibətlərdə çətinliklər yaşayan bu xəstələr çox vaxt təcrid olunurlar. Ailə və dostların dəstəyi onların sosial iştirakını artıraraq psixoloji rifahına müsbət təsir göstərə bilər. İşsizlik və maddi çətinliklər isə onların sosial və iqtisadi vəziyyətini çətinləşdirir.
Gündəlik müstəqillik səviyyəsi də dəyişkəndir – bəzi xəstələr tam müstəqil yaşaya bilər, digərləri isə daimi qayğıya ehtiyac duyur. Müalicəyə davamlı uyğunlaşma həyat keyfiyyətini yüksəldən əsas faktorlardandır.
Damğalanma və cəmiyyətin münasibəti bu xəstələrin sosial adaptasiyasına təsir edir. Həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün sosial dəstək artırılmalı, məşğulluq imkanları genişləndirilməli və cəmiyyətin anlayışı gücləndirilməlidir.
Şizofreniya xəstələrinin cəmiyyətə inteqrasiyası üçün psixososial dəstək proqramları mühüm rol oynayır. Bu proqramlar xəstələrin ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirməyə və sosial münasibətləri gücləndirməyə kömək edir. Eyni zamanda, məşğulluq imkanlarının artırılması onların iqtisadi müstəqilliyini və özünəinamını yüksəldə bilər. Düzgün tibbi nəzarət və müalicə rejiminə riayət etmək xəstəliyin gedişatını yüngülləşdirə bilər. Şizofreniya ilə yaşayan insanlara qarşı cəmiyyətin anlayışlı və dəstəkləyici münasibəti onların daha balanslı və layiqli həyat sürməsinə şərait yaradır.
Açar sözlər: şizofreniya, həyat keyfiyyəti, psixososial dəstək, sosial inteqrasiya, məşğulluq imkanları