DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/121/57-60
Sevil Vəliyeva
Sumqayıt Dövlət Universiteti
dissertant
https://orcid.org/0000-0002-1692-6639
sevil-veliyevaSDU@mail.ru
Mediada presedent hadisələrin diskurs səviyyəsində verballaşması
Xülasə
Məqalə kütləvi informasiya vasitələrində (KİV) presedent hadisələrin və presedent fenomenlərin diskurs səviyyəsində necə verballaşdığını araşdırır. Presedentlik Yu.N.Karaulovun təklif etdiyi yanaşmaya əsasən, dil daşıyıcısının kollektiv yaddaşında yüksək dərəcədə tanınan mətnlərə, adlara, situasiyalara və ifadələrə təkrar müraciət olunması ilə xarakterizə olunur. Media diskursunda bu va-hidlər başlıqların, lidlərin və sitatların intertekstual quruluşu vasitəsilə yenidən mənalandırılır, semantik və qiymətləndirici funksiyalar daşıyır. Tədqiqat presedent fenomenlərin qəzet başlıqlarında transformasiya, leksema əvəzlənməsi, kalambur və morfoloji oyun vasitəsilə aktualizasiyasını göstərən nümunələri nəzərdən keçirir və onların ideoloji çərçivələrin qurulmasında rolunu izah edir. Nəticədə presedent hadisələrin verballaşması auditoriyanın kollektiv bilik bazasına söykənən qısa, lakin yüksək informasiya sıxlığına malik məna siqnalları yaradır; bu siqnallar media mətnlərinin koqnitiv emalını asanlaşdırır, mövqeləndirmə və qiymətləndirməni isə səmərəli şəkildə kodlaşdırır.
Açar sözlər: presedent fenomen, presedent mətn, media diskursu, intertekstualitet, başlıq strategiyaları