DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/114/263-268
Sevinc Babayeva
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
texnika üzrə fəlsəfə doktoru
https://orcid.org/0000-0002-9334-5483
babayeva_sevinc64@mail.ru
Səkinə Xamtayeva
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
magistrant
https://orcid.org/0009-0004-5883-0709
khamtayeva@gmail.com
İstilik təchizatında müxtəlif rejimlərdə işləyən zond tipli istilik
nasoslarından istifadənin tədqiqi
Xülasə
Bu məqalə Şuşa şəhərində fərdi yaşayış evlərinin istilik təchizatında zond tipli istilik nasoslarının istifadəsini təhlil edir. Araşdırmada üç fərqli sistem sxemi simulyasiya olunmuş və müxtəlif iş rejimlərində qiymətləndirilmişdir. Tədqiqat nəticəsində istilik nasoslarının ənənəvi qazan sistemləri ilə müqayisədə elektrik enerjisi istehlakını 35-40% azaltdığı və istilik performans əmsalının (COP) 4,2-4,6 arasında dəyişdiyi müəyyən edilmişdir. Bundan əlavə, istilik nasoslarının karbon emissiyalarını illik 30-35% azaltmaqla ekoloji faydalar təmin etdiyi vurğulanmışdır. Araşdırmada müxtəlif proqram təminatları, o cümlədən GeoTSol və MS Excel proqramları istifadə edilərək, istilik sistemlərinin səmərəliliyi qiymətləndirilmişdir. Simulyasiya nəticələri göstərmişdir ki, Şuşa kimi bölgələrdə istilik nasoslarının günəş enerjisi ilə inteqrasiyası effektiv nəticələr verir. 100 metrlik zondlarla təchiz edilmiş sistemlər daha optimal işləyərək istismar xərclərini 20-25% azalda bilər.
Məqalədə istilik nasoslarının müxtəlif iş rejimləri və enerji səmərəliliyi faktorları müqayisə olunmuş, HPS7.1 modelinin ən yüksək performansa malik olduğu müəyyən edilmişdir. Tədqiqat nəticələri göstərir ki, istilik nasoslarının geniş tətbiqi Qarabağın “yaşıl enerji zonası” konsepsiyasına uyğun olaraq, regional enerji təhlükəsizliyinin artırılmasına töhfə verə bilər.
Açar sözlər: zond tipli istilik nasosu, GeoTSOL, yaşıl enerji zonası, Şuşa şəhəri, enerji səmərəliliyi