DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/119/96-101
Aytən Hümbətova
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
Magistrant
https://orcid.org/0009-0002-7965-2492
aytenhummbetova@gmail.com
Çətin şəraitdə neft quyularının istismarı
Xülasə
Neft hasilatı sahəsində çətin şəraitlərdə quyuların işlədilməsi xüsusi texniki biliklər və qabaqcıl texnologiyaların tətbiqini tələb edən mürəkkəb proseslərdən biridir. Belə çətinliklərə dərinlik artdıqca baş verən geoloji dəyişikliklər, yüksək təzyiq və temperatur göstəriciləri, həmçinin korroziya riski və iqlim amilləri (məsələn, soyuq zonalar, dağlıq ərazilər və ya dəniz akvatoriyaları) daxildir.
Bu tip mühitlərdə istismar zamanı müxtəlif maneələr ortaya çıxır. Məsələn, laydaxili təzyiqin sabit qalmaması, qum hissəciklərinin quyuda toplanması, avadanlıqların tez sıradan çıxması və aqressiv kimyəvi komponentlərin təsiri istismarı çətinləşdirir. Belə vəziyyətlərdə texniki həll yollarına ehtiyac yaranır ki, bunlara korroziyaya davamlı boru materiallarının istifadəsi, süni qaldırma sistemlərinin tətbiqi və istismarın vəziyyətinə real vaxtda nəzarət edən cihazların quraşdırılması daxildir.
Təhlükəsizlik və ekoloji risklərin idarə olunması da prioritet məsələdir. Bu məqsədlə təzyiqin qəfil dəyişməsinə qarşı blowout preventer (BOP) sistemlərindən və izolyasiya texnikalarından istifadə olunur. Nəticədə, bu cür mürəkkəb şəraitlərdə quyuların etibarlı və davamlı istismarı yalnız sistemli yanaşma, müasir texnologiyaların tətbiqi və peşəkar kadrların işi sayəsində mümkündür. Bu isə həm enerji təhlükəsizliyi, həm də iqtisadi səmərəlilik baxımından vacib rol oynayır.
Açar sözlər: çətin istismar şəraiti, neft hasilatı texnologiyaları, dərin quyuların işlədilməsi, korroziya və yüksək təzyiq, geoloji və iqlim riskləri