DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/120/87-96
Elbəy Əhlimanov
Adam Mickiewicz Universiteti
magistrant
https://orcid.org/0009-0008-8290-9424
ahlimanov2001@gmail.com
Tərəfdaşlıq və deterensiya arasında: Aİ-nin Rusiya və Türkiyə ilə
təhlükəsizlik dilemması
Xülasə
Bu məqalə Rusiya və Türkiyənin Avropa İttifaqının təhlükəsizliyinə təsirini müqayisəli şəkildə təhlil edir, onların fərqli strategiyalarını, rıçaqlarını və Aİ-nin müxtəlif reaksiyalarını araşdırır. Rusiya hərbi təcavüz, hibrid müharibə və enerji asılılığı vasitəsilə birbaşa, revizionist təhdid yaradır. Bu, Aİ-ni sanksiyalar tətbiq etməyə, NATO-nun şərq cinahını gücləndirməyə və Ukraynaya dəstək verməyə sövq etmişdir. Türkiyənin yanaşması isə Qara dəniz və Şərqi Aralıq dənizində iddialı regional siyasəti, miqrasiya, ticarət və müdafiə sahələrində əməkdaşlıqla birləşdirir. Nəticədə, Aİ-nin mövqeyi ziddiyyətli olur və məhdud cəza tədbirləri ilə əməkdaşlıq arasında tarazlıq qurmağa çalışır.
Tədqiqat sualı belədir: Rusiya və Türkiyədən gələn hibrid təhdidlər və miqrasiya təzyiqləri Aİ-nin birliyinə və strateji muxtariyyətinə hansı şəkildə təsir edir? Təhlil göstərir ki, bu iki ölkə dezinformasiya, miqrasiyanın siyasi alət kimi istifadəsi və dəniz zonalarının mübahisələndirilməsi vasitəsilə təsir göstərir. Aİ Strategiya Kompası, PESCO və REPowerEU kimi təşəbbüslərlə adaptasiya olur, lakin daxili parçalanmalar və NATO-ya bağlılıq onun müstəqil hərəkət qabiliyyətini məhdudlaşdırır. Bu vəziyyət deterensiya ilə seçici tərəfdaşlığı birləşdirən uzunmüddətli və vahid strategiyalara ehtiyacı vurğulayır.
Açar sözlər: Hibrid təhdidlər, Strateji muxtariyyət, Aİ təhlükəsizlik siyasəti, Qara Dəniz təhlükəsizliyi, Miqrasiya siyasi alət kimi