Arxiv
ELMİ İŞ - 2025
Güldən Dönməz qızı Nəsirova
Bakı Slavyan Universiteti
gulu.nasirova@inbox.ru
“KİTABİ – DƏDƏ QORQUD” DASTANINDA FEİL
Açar sözlər: feil, feili sifət, feili bağlama, sadə feillər, düzəltmə feillər, mürəkkəb feillər, feilin şəkilləri
Key words: a verb, a participle, a verbal adverb, the simple verbs, derivative verbs, difficult verbs, verb inclinations
Ключевые слова: глагол, причастие, деепричастие, простые глаголы, производные глаголы, сложные глаголы, наклонения глагола
Giriş
Feillər həm leksik tərkibinin, həm də qrammatik kateqoriyalarının zənginliyinə görə başqa nitq hissələrindən fərqlənir. Azərbaycan dili hər zaman başqa dillərin təsirinə məruz qalsa da yad ünsürlər feillərə öz təsirini göstərə bilməmişdir.
Hətta klassik ədəbi dilimizdə də feillərin milli xüsusiyyətlərinə yad təsirlərinə rast gəlmirik.
Müasir Azərbaycan dilində olduğu kimi Azərbaycan dilinin ilk formalaşma dövründə də feil morfoloji cəhətdən rəngarəngliyinə görə digər nitq hissələrindən fərqlənmişdir.
Azərbaycan dilinin feilləri ona məxsus olan aşağıdakı əlamət və xüsusiyyətlərlə başqa nitq hissələrindən seçilir.
1. Feillərin iş görəni, iş icra edəni olur.
2. Feillərdə inkarlıq kateqoriyası vardır.
3. Feillərdə təsirlik və təsirsizlik kateqoriyası vardır.
4. Feillərdə növ kateqoriyası vardır.
5. Feillərdə zaman kateqoriyası vardır.
6. Feillərdə şəxs və kəmiyyət kateqoriyaları vardır.(bu kateqoriyalar isimlərdə də özünü göstərir).
7. Feillərdə xüsusi və ümumi şəkil vardır.
8. Feillərin törəmələri (feili isim - məsdər, feil sifət və feili bağlama) vardır. (6, 118).
Baxış: 1382